Zo ga je het gesprek aan met iemand die naar de ouders wil. Een live gesprek letterlijk uitgeschreven.
Wil je geen tips missen? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief: klik hier
Vorige week schreef ik een verhaal over de zoektocht naar de overleden ouders. Iets wat in de dementie heel veel voorkomt. Het heeft tot veel reacties geleid. Hartstikke mooi. Ik ontving veel mailtjes met het verzoek om een gesprek uit te schrijven. Ik vind dit een hele goede vraag. Want hoe concreter ik de adviezen kan maken, hoe meer jullie eraan hebben. En hoe scherper we elkaar houden. In de omgang met dementie. We moeten het samen doen!
Laat ik beginnen met nogmaals te zeggen wat je beter niet kunt zeggen of doen ‘Maar mama, hoe oud bent u dan? Hoe oud zou jouw moeder dan zijn? Dit leidt enkel tot weerstand of verdriet. De mens met dementie voelt zich logischerwijs overhoord, uitgetest, ter verantwoording geroepen.
Daarnaast zou ik ook willen benadrukken dat het heel goed is om er onbevangen in te gaan. Er kwam een keer een vrouw van 80 naar mij toe die op zoek was naar haar moeder. Wat bleek. Haar moeder was 103 en bleek in hetzelfde verpleeghuis te zijn opgenomen. Zo bedoel ik maar! Je weet het niet. Dus ervan uitgaan dat de ouders per definitie niet meer leven, kunnen we de plank goed mee misslaan. Daarom is het heel waardevol om de mens met dementie te volgen. Te verwoorden. En te achterhalen welke onvervulde behoefte eraan ten grondslag ligt.
Mogelijk zorgt de PLAATS waar de mens met dementie zich bevindt ervoor dat de zoektocht naar de ouders begint. Of het moment in de dag (DAGGROGRAMMA), of de MENSEN door wie ze omringd worden, of de OBJECTEN om hen heen. Deze factoren is goed om in gedachte te houden. Ik gebruik zelf altijd het woord MOPPS als ezelsbruggetje.
We weten het niet. We zullen het moeten uitzoeken. En daarom is het zo belangrijk om echt dat gesprek aan te gaan met de mens met dementie.
Hieronder heb ik een gesprek voor je uitgeschreven.
De mens met dementie: ‘ik moet naar huis. Mijn moeder is thuis. Dat weet ik zeker’
Ik: ‘Ah, oke, ik snap het, jouw moeder is thuis’
De mens met dementie: ‘ja daar is ze bijna altijd’
Ik: ‘Ja precies, daar is ze altijd, thuis.’
De mens met dementie: ja, daar is ze meestal. Ze wacht op mij. Ze maakt zich nu vast heel veel zorgen over mij, waar ik blijf.
Ik: ah zo, ik begrijp het, je maakt je zorgen dat ze op jou wacht?
De mens met dementie: ja
Ik: Wil ze dat je thuis iets doet, een klusje? Of vindt ze het gewoon belangrijk dat je thuis komt en blijft?’
De mens met dementie: nou ze wacht altijd op mij tot ik thuis ben en als ik er niet ben, dan maakt ze zich heel erg veel zorgen.
Ik: Ze maakt zich heel veel zorgen als je niet komt.
De mens met dementie: ja
Ik: Want ze wacht altijd op je. Ze zorgt echt voor jou.
En als je thuiskomt, ga je dan gelijk aan je huiswerk of doe je eerst iets anders?
De mens met dementie: ze heeft altijd eerst iets lekkers voor mij.
Ik: oke, ik snap het, daar geniet je erg van. Een lekkere snack
De mens met dementie: Ja, ik krijg altijd mijn favoriete snack
Ik: Is het een koekje of een chocolaatje?
De mens met dementie: het is een, uhhh, een staafje…en dat doop je dan ergens in, uhhh, pindakaas en dan…ik weet even niet hoe het heet..
Ik: ah ja, dan roer je dat erin en dan kun je het opeten? ik denk dat ik wel weet wat je bedoelt. Loop anders even mee naar de keuken, dan laat ik het zien. Kijken of we hetzelfde bedoelen!
De mens met dementie: daarheen?
Ik: ‘Ja steek maar in’
Nu zou je na het lezen kunnen denken, dat ik de mens met dementie heb afgeleid. Ik noem dit niet zo. De mens met dementie begon zelf over de snack en ik heb haar hierin gewoonweg gevolgd. Door haar te verleiden mee te lopen naar de keuken. En zo de mens met dementie te helpen om los te laten. En door te gaan. Daar kan verleiden goed bij helpen. Het kan soms erg lastig zijn voor de mens met dementie om dingen los te laten, niet in cirkels te blijven redeneren. Te blijven hangen in gedrag. En door hen te volgen, te verwoorden, te verleiden tot een nieuwe activiteit of gedachte kan je hen hierin begeleiden.
THEATERSHOWS DAG MAMA 1 & 2 - SAMEN HET BÉSTE GEVEN
BINNENKORT BIJ JOU IN DE BUURT!
Ik heb niet gezegd ‘ja uw moeder is thuis, klopt.’ Of ‘jij bent nog een kind wat naar school gaat’. Ik heb de mens met dementie verwoord en vragen gesteld: ‘moet je thuis iets doen?’ of ‘wil ze gewoon dat je er bent?’. Waardoor het contact voortgang krijgt en ik kan achterhalen wat er werkelijk speelt.
Ik probeer te achterhalen of er onvervulde behoeftes spelen. Ofwel, wat probeert de mens met dementie mij eigenlijk duidelijk te maken. Als ik een ding heb geleerd de afgelopen jaren is dat niks is wat lijkt. We zijn erg gewend om te reageren op de directe boodschap (ik wil naar huis) in plaats van op de directe boodschap (ik wil een snack)
Veel vaker gaat er een indirecte boodschap schuil. En de kunst is deze te achterhalen. In plaats van iemand direct te willen afleiden ‘waar woon je dan?’ Hoe zag de straat eruit’. Als de onderliggende boodschap niet gedecodeerd wordt, blijft de persoon in het gedrag hangen en de stress aanwezig. Vaak zie je dan dat mensen blijven dolen, en mogelijk anderen aanklampt in hun zoektocht naar huis, waardoor binnen de kortste keren de hele afdeling naar huis wil. Stress is ongelofelijk besmettelijk. En ja, dit kost soms net wat meer tijd. Maar in de dementiezorg is er geen ‘quick fix’. En wat zou het toch mooi zijn als de overheid dit begrijpt. In plaats van de hele zorg kaal te plukken. Maar dat terzijde.
Hoe merk ik dat het contact met de mens met dementie eigenlijk goed verloopt? Dat ik de goede snaar raak? Er is geen weerstand. De mens met dementie is nieuwsgierig. Dat zijn belangrijke signalen.
Mogelijk is er sprake van honger, dorst, of bleek het moment van de dag tot dit gedrag te leiden. Het was immers rond de klok van 3. De tijd dat kinderen normaal naar huis gaan. Maar op dit moment is er ook vaak de wisseling van de wacht. En dus een loos moment op de afdeling. Dat zou betekenen dat het DAGPROGRAMMA heeft geleid tot dit gedrag. Weet je nog, de MOPPS?
Het is verstandig om dit uit te zoeken. Zijn er momenten op de dag aan te wijzen dat mensen op zoek gaan naar de ouders? Of is het de hele dag door?
Zet hem op! En blijf vooral vragen stellen!!
Ervaar in het theater wat dementie met jouw naaste of cliënt doet. En wij beloven je dat jouw omgang met dementie niet meer hetzelfde zal zijn.
Dag Mama is de veelgeprezen muziektheatershow over omgaan met dementie.
Je krijgt de krachtigste omgangsmethodiek in handen voor de mooiste momenten samen. Want er is nog zoveel mogelijk! Ontdek het nu in het theater. Herkenbaar, ontroerend en levensveranderend.
Dag Mama toert nog één keer door Nederland. Met wie ga jij?
