Ik maak het als ouderenpsycholoog zo vaak mee: het botert totaal niet tussen de familieleden en zorgverleners. Zorgverleners vinden kritische familieleden lastig en bemoeizuchtig. Familieleden vinden defensieve zorgverleners hard en onverschillig. Niet capabel. Terwijl ik na jarenlang ervaring in de zorg echt durf te stellen dat we veelal hetzelfde doel hebben, goede zorg voor de mens met dementie, maar elkaar inderdaad heel vaak kwijtraken.
En je kunt het je voorstellen. Houdingen kunnen erg defensief zijn. Van zowel de mantelzorger als de zorgverlener. Woorden kunnen hard zijn. Meningen kunnen haaks op elkaar staan. En toch, als je hierdoor heen kunt kijken en de achterliggende boodschap weet te ontcijferen, vinden we elkaar. Dan geven we elkaar wat we nodig hebben: vertrouwen en begrip. En dit kan alleen als we elkaar met vriendelijke ogen bekijken. En dat is voor de mens met dementie het allerbelangrijkste wat er is. Want die voelt het als het niet botert tussen de belangrijkste mensen in zijn leven. En dit geeft ontzettend veel stress. Er geen woorden aan kunnen geven, maar het wel voelen, geeft stress. En dit is ongunstig voor mensen met niet aangeboren hersenletsel.
Vandaar dat ik mijn gesprek met de zoon van mevrouw Arkema heb uitgeschreven. Heel eerlijk, ik vond dit geen prettig gesprek. Het maakte mij onzeker. En wanneer je het leest zul je ontdekken dat er legio momenten in het gesprek zitten waarop we elkaar hadden kunnen kwijtraken. Maar gelukkig is dit niet gebeurd.
Lees het hier! En hopelijk vond je het net als ik een leerzaam moment.
‘Ja hallo, goedemorgen. Ik verwachtte uw telefoontje al’
‘Goedemorgen, meneer Arkema. U spreekt met de psycholoog van uw moeder’.
‘Ja dat weet ik’.
‘Fijn dat u even de tijd kon vinden om mij te spreken’.
‘Het gaat over haar somberheid he? Nou tegen mij vertelt ze altijd alles en ik heb er niks over gehoord.’
‘Ik zou u inderdaad even willen spreken over het feit dat uw moeder sinds een aantal weken somberder op ons overkomt. Misschien hebben we het totaal mis hoor. Vandaar dat ik heel graag even met u wil spreken, om dingen uit te vragen’.
‘Ik ken mijn moeder het beste’.
Inderdaad, dit is precies de reden dat ik u bel. Als zoon kent u haar uw hele leven.
Wat is er dan met een ‘depressie’. Ik vind het onzin, dat komt in onze familie heel niet voor
Dat zou goed kunnen inderdaad. U vindt het onzin dat ik u hierover bel. Daarom vind ik het ook erg fijn dat u toch de moeite neemt om met mij te spreken. Zou u eens op kantoor willen komen?. Mogelijk kunnen we het combineren wanneer u toch hier op bezoek bent?
Oh, nu moet ik er ook nog voor langskomen?! Weet je, iedereen denkt mijn moeder te kennen, maar iedereen lijkt te vergeten dat ik mijn moeder het beste ken.
Dat is zeker zo, u kent uw moeder het beste. En u heeft het gevoel dat iedereen maar wat roept de laatste tijd.
Ja
Dat kan ik mij voorstellen. Het is de reden dat ik niet over een nacht ijs wil gaan en ik u écht nodig heb
(even is het stil aan de andere kant van de lijn)
U heeft mij nodig?
Ja, zonder u leer ik uw moeder nooit zo goed kennen. Het is uw moeder, u bent haar zoon. Zonder u is goede diagnostiek onmogelijk. En weet u, misschien heeft u helemaal gelijk. Verdoe ik uw tijd en is er met uw moeder niks aan de hand. Dat kan heel goed.
U bent psycholoog toch?
Ja klopt, en u? Wat is uw beroep?
Mooi, ik heb dyscalculie, dus dat was voor mij niet weggelegd.
Zoon begint een beetje te lachen.
Cijfers zijn niks voor mij, ik ben er niet goed in.
Dat hebben meer mensen, ieder zijn ding.
Nou, misschien moeten we dan maar eens gewoon afspreken. Het duurt toch niet lang he?
Nou, dat kan ik niet beloven, want ik wil heel graag horen wat u te vertellen heeft over uw moeder. Wie ze was en is. En nogmaals, het kan zo maar zijn dat u helemaal gelijk heeft en we uw tijd verdoen, dan wil ik daar bij voorbaat al mijn excuus voor aanbieden
Dat risico lopen we dan maar. Weet je, ik ben enig kind en kan soms best defensief reageren. Dat weet ik. Mijn moeder is al vroeg door mijn vader in de steek gelaten en ik heb altijd voor mijn moeder gezorgd als enige zoon. We waren altijd samen
DEMENTIE IN THEATER DAG MAMA 1 & 2
En kijk, en daarom wil ik u zo graag spreken. U kent haar als de beste. Ik wil u bedanken voor uw betrokkenheid bij uw moeder. Het is ons zoveel waard. Bedankt!
Weet u dat dit de eerste keer is dat iemand van uw instelling dit zegt. Ik bedoel, ik weet heus wel wat mensen denken als ik binnen kom. Daar heb je die zoon weer! Ze vinden mij een lastpak. Ik zie het aan hun ogen. Ik ben soms ook best lastig, maar het is mijn moeder weet je, dat is mijn plicht, om kritisch te zijn. Zodat ze de aandacht krijgt die ze verdient.
En u kunt er niet op vertrouwen dat ze die aandacht krijgt, als u niet voor haar strijdt. U heeft het gevoel dat mensen u als lastpak waarnemen. Wat doet dat met u?
Ik word er alleen maar feller van.
Dat begrijp ik. Hoe voelt u zich nu?
U vindt dat ik belangrijk ben. Dat vind ik zelf eigenlijk ook. (zoon zucht diep)
Ik hoor u diep zuchten. Wat betekent dit?
Ik word er soms zo moedeloos van. Doodmoe eigenlijk. Die strijd. Alles wat ik wil is dat mijn moeder gelukkig is.
Het lijkt u uit te putten, de strijd. U wil gewoon dat uw moeder bij ons gelukkig kan zijn. Weet u, meneer Arkema. Het is de reden dat we elkaar nu spreken. Ik heb u nodig. We hebben hetzelfde doel. Dat uw moeder de zorg en aandacht krijgt die ze nodig heeft. Wat fijn dat u wil afspreken. Zou het u volgende week maandag schikken om 17 uur? Dan bent u er vaak al toch?
Klopt. Dat kan, ik kijk ernaar uit.
Ik ook, ik wil u een goede avond wensen.
Dank je, jij ook.
Tot volgende week meneer Arkema. Mag ik u Patrick noemen?
Jazeker
Tot volgende week Patrick.
Dag mevrouw Blom.
Zeg maar Sarah.
Dag Sarah
In dit gesprek zijn er talloze momenten geweest waarop de zoon en ik elkaar hadden kunnen ‘kwijtraken’. We lijnrecht tegenover elkaar hadden blijven staan. Doodzonde. Feitelijk heeft de zoon op veel punten gelijk. Hij kent mevrouw het béste. Hierover is geen twijfel mogelijk. En het is helemaal niet zeker dat er wel een depressie speelt. Scepsis is goed.
Willen we deze gesprekken op een goede manier voeren, dan moeten we ten alle tijden allereerst onderkennen dat we bedreigend kunnen overkomen. We familie een heel onzeker gevoel kunnen geven. Een gevoel van falen. Daarom is het cruciaal dat we de juiste gesprekstechnieken toepassen, onszelf wat kleiner maken, niet gelijk de professional willen ‘uithangen’ en familie op waarde schatten.
Ervaar in het theater wat dementie met jouw naaste of cliënt doet. En wij beloven je dat jouw omgang met dementie niet meer hetzelfde zal zijn.
Dag Mama is de veelgeprezen muziektheatershow over omgaan met dementie.
Je krijgt de krachtigste omgangsmethodiek in handen voor de mooiste momenten samen. Want er is nog zoveel mogelijk! Ontdek het nu in het theater. Herkenbaar, ontroerend en levensveranderend.
Dag Mama toert nog één keer door Nederland. Met wie ga jij?