‘Waar is mijn geld? Ik heb mijn geld nodig! Wie heeft mij bestolen?’ Hoe ga je hiermee om

Wil je de nieuwste inspiratie ontvangen? Meld je aan via de volgende link: https://psychologieintheater.activehosted.com/f/5

Dementie stelt je voor enorm veel uitdagingen. Dag in, dag uit. Niet alleen voor ons als mantelzorgers, maar ook als zorgverleners. Want we kunnen nog zo getraind zijn, we worden altijd weer verrast door complexe vraagstukken.

Temeer daar we in de dementiezorg erg gericht zijn op het voorkomen van problemen. We zijn erg gericht op veiligheid. En hierdoor raken we snel verzeild in conflicten met de mens met dementie. Die vaak hele andere belangen heeft. Zo ook wat geld betreft.

In de meeste verpleeghuizen mogen mensen met dementie geen waardevolle bezittingen meenemen. Denk aan juwelen, geld, dure beeldjes etc. etc. Verpleeghuizen willen niet garant staan voor de mogelijke gevolgen hiervan. Spullen kunnen immers gemakkelijk kwijtraken of gestolen worden. Ga maar na. Mensen verstoppen spullen, maar vergeten waar. Of  geven spullen weg en vergeten dat ze dit gedaan hebben. Of slepen het voortdurend met zich mee, leggen het ergens neer, en vergeten deze plek weer.

Maar het ontzeggen van waardevolle spullen, leidt vaak tot veel verdriet. Het heeft een enorme impact op hun identiteit. Die mooie ring, dat erfstuk, het is wie zij zijn. Het staat symbool voor de persoon die ze ooit waren. Wat zij belangrijk vinden of vonden.

De drie V’s

Als we kijken naar de dementiezorg, zijn de volgende 3 V’s in mijn ogen enorm belangrijk. Ik hou het zelf altijd in gedachten, zeker wanneer er conflicten optreden:

1)  De omgeving moet vriendelijk zijn

2) De omgeving moet vergevingsgezind zijn

3) De omgeving moet vertrouwd aanvoelen

En waardevolle bezittingen ontzeggen, staat hier haaks op. Het is niet vriendelijk, noch vertrouwd.  Het plaatst niet alleen de mantelzorger voor enorme uitdagingen, maar ook de zorgverleners. En zeker de mens met dementie. Het maakt hen boos, verdrietig of achterdochtig:

‘Waarom mag ik mijn geld niet hebben? Ik heb toch geld? Waar is mijn geld? Ik wil mijn geld hebben! Stelletjes dieven!’

Herken je dit? Ik wel. Ik kom het vaak tegen. En al onze goedbedoelde opmerkingen als ‘Maar meneer de Vries, alles is al betaald. U hoeft zich nergens zorgen over te maken’, lijken enkel olie op het vuur te gooien. Logisch.

Ga op onderzoek uit

We zullen allereerst moeten achterhalen wat het geld voor iemand betekent. Zodat we tegemoet kunnen komen aan de onderliggende behoefte.

Hierbij onderzoek ik altijd een aantal zaken, waaronder: hoe staat het met iemands cognitieve functioneren, met zijn of haar tactiele behoeftes, visuele vermogens? Wat is zijn of haar zintuigelijke voorkeur? Ofwel, is iemand vooral visueel ingesteld, tactiel of auditief? Met andere woorden: welke sensorische sensaties worden als prettig ervaren.

Als we even inzoomen op geld: vindt diegene het fijn om de hardheid van het materiaal (het geld) te ervaren? Vindt iemand het fijn om het geld door de vingers te VOELEN rollen? Of is het juist het GELUID van de rammelende muntjes wat ‘ie als prettig ervaart? Of het ZIEN van de muntjes/briefjes?

Of speelt er iets heel anders mee? Geeft het gewoonweg een veilig gevoel om geld op zak te hebben? Of een bepaalde status? Heeft iemand periodes van armoede gekend in zijn leven en voedt dit een bepaalde angst?
Deze zoektocht is heel belangrijk. Temeer daar verpleeghuizen hun beleid niet zomaar wijzigen. Deze kans is klein.

Vervanging bieden

Maar door de functie van het geld voor de mens met dementie te achterhalen, kunnen we wel proberen hieraan tegemoet te komen. Door ‘vervanging’ bieden. Denk aan nepgeld aanreiken.  Zo zijn er zelfs organisaties die nepgeld verkopen, speciaal voor mensen met dementie. Denk aan dementie-winkel.nl. Een andere mogelijkheid is om naar een winkel te gaan waar ze Goochel – spullen verkopen. Wat doorgaans niet werkt, is monopolie geld. Dit komt onvoldoende tegemoet aan de sensorische behoeftes van mensen met dementie. Het geld voelt aan als plastic. Het mist de hardheid. De briefjes zien er niet echt uit.

Een andere mooie vervanging is mensen een cheque boekje in handen te geven. Mensen met dementie zijn doorgaans gewend hiermee te werken.

Wat ik ook vaak adviseer is om bij uitstapjes het beheer van het geld over te laten aan de mens met dementie. Door hen een briefje van 20 euro aan te reiken en hen te laten betalen in het restaurantje. Dit geeft hen een gevoel van eigenwaarde. Van controle.

Je kunt er ook aan denken om de persoon met dementie iedere week 20 euro op zak te laten hebben. Indien dit kwijtraakt, is het vervelend. Maar het weegt vaak niet op tegen het plezier wat mensen ervan ervaren. Geef dan liever géén briefje van 20, maar eerder 4 briefjes van 5. Of zelfs veel muntgeld. Het voordeel is dat men dan het gevoel heeft meer geld te hebben.