SPARREN MET SARAH – ‘de invloed van seizoenen op de mens met dementie’

Het wordt weer kouder buiten. De herfst breekt aan. En dat brengt mij op het volgende hele interessante nieuws. Uit een toonaangevend onderzoek blijkt dat onze cognitieve vermogens in de zomer en de herfst aanzienlijk toenemen, en in de winter en de lente dan weer afnemen.  Wat?! Dit geldt ook voor mensen met alzheimer of andere vormen van dementie, bij wie de hersenen in de winter en de lente “verouderen” met het equivalent van 4,8 jaar achteruitgang door veroudering. En dus ook weer “verjongen” in de zomer en de herfst.

Dat is toch onvoorstelbaar. Dat de seizoenswisselingen zoveel invloed hebben. En eigenlijk wist ik dit wel. Maar ik heb het nooit zo tot mij door laten dringen klaarblijkelijk. En dit terwijl mensen met dementie mij regelmatig vertellen dat ze moeite hebben met de seizoenswisselingen en het verzetten van de klok. Meneer Wijgers vertelde mij laatst nog dat hij 2 weken nodig heeft om te acclimatiseren wanneer de klok is verzet. En mevrouw de Bruin vertelde mij laatst dat ze het zo lastig vindt om te blijven bewegen, wanneer het ‘s ochtends zo lang donker blijft en ‘s avonds zo vroeg donker wordt. Je kunt het je voorstellen. Wij blijven dan ook graag wat langer op bed liggen. Zeker nu het sociale leven zich hoofdzakelijk achter de voordeur afspeelt. En mensen met dementie zo meer geconfronteerd worden met gevoelens van eenzaamheid.

Maar ook wetenschappelijk onderzoek toont dus aan dat de seizoenen zijn weerslag hebben. Nu moeten we natuurlijk voorzichtig omspringen met dergelijke onderzoeksresultaten, maar toch, het geeft hoop. Er is dus altijd wat verbetering mogelijk, wanneer het in de winter slechter gaat. Zo lijkt het. In de winter presteren we blijkbaar minder goed. Onze cognitieve functies als geheugen, concentratie en andere hersenfucties verouderen met ruim 4 jaar en verjongen dan weer in de zomer met 4 jaar.  

Dit betekent tegelijkertijd vermoedelijk dat mensen met dementie in de winter meer kans hebben om de diagnose te krijgen, daar de symptomen in de zomer mogelijk gemaskeerd worden. Overigens blijkt het verschil niet alleen uit geheugentesten, maar is het verschil ook waar te nemen op moleculair niveau, in het aantal proteïnen en genen die verband houden met alzheimer, in de hersenen en het cerebrospinaal vocht, het vocht van het hersenen en het ruggenmerg.

DEMENTIE IN THEATER DAG MAMA 1 & 2

Begrijp jouw naaste of client als nooit tevoren. Er is nog zoveel mogelijk!

Het is natuurlijk niet ‘nieuw’ dat de symptomen van mensen met dementie sterk kunnen wisselen. Het is een ziekteproces dat 20 jaar kan duren. Dit kan onmogelijk enkel in een dalende lijn gaan. Symptomen fluctueren. Onze hersenen zijn veerkrachtig. Er zijn goede en slechte dagen. Het functioneren van mensen met dementie wordt sterk beïnvloed door omgevingsfactoren en bejegening. Denk aan een rijk sociaal netwerk, een fijn dagprogramma, gunstige prikkels, voldoende daglicht, slaap, activering en een gunstige benadering. Zo vermindert een gunstige benadering stress en verhoogt het iemand zijn capaciteiten. Een ongunstige benadering bereikt het tegenovergestelde. Het is de reden dat we met Dag Mama al 8 jaar rondtouren door theaters in het hele land. Zie hieronder.

Toch even over dat daglicht. Een onderschat probleem is dat mensen met dementie aan te weinig daglicht worden blootgesteld. Dat komt doordat ze minder vaak buiten zijn, door beperkte lichtinval in woningen en doordat de ooglens vertroebeld en verstijfd gedurende het verouderingsproces. En dit is van grote invloed op ons welzijn. In een promotieonderzoek van dr. Ellen van Lieshout- van Dal werd dan ook de werking van dynamisch licht als mogelijke interventie voor mensen met dementie onderzocht. Dynamisch licht bootst het verloop van natuurlijk daglicht na, qua intensiteit en kleur.
Wat blijkt: instellingen die gebruik maken van dynamisch licht lieten een significante verbetering van het slaappatroon zien, zoals het aantal minuten nachtrust en frequentie van nachtelijk dwalen. Ook nam ontremd gedrag significant af. Ik bedoel maar. Alles draagt bij. Alles heeft zijn invloed.

Zet hem op!
Liefs ouderenpsycholoog Sarah Blom

Ervaar in het theater wat dementie met jouw naaste of cliënt doet. En wij beloven je dat jouw omgang met dementie niet meer hetzelfde zal zijn.

Dag Mama is de veelgeprezen muziektheatershow over omgaan met dementie.

Je krijgt de krachtigste omgangsmethodiek in handen voor de mooiste momenten samen. Want er is nog zoveel mogelijk! Ontdek het nu in het theater. Herkenbaar, ontroerend en levensveranderend.

Dag Mama toert nog één keer door Nederland. Met wie ga jij?