Het verzorgenden-manifest

BN’ers Hugo Borst, Carin Gaemers en Wanda de Kanter roepen een nieuw zorgmanifest in het leven: de tien geboden, welke strijdt voor het welzijn van bewoners in zorginstellingen.

Het AD kopt ‘weer een manifest’, het NRC ‘toch weer een manifest voor onze ouderen’. Het manifest lijkt hiermee met enige scepsis te worden ontvangen. Zal het deze keer wel leiden tot de langverwachte revolutie in de ouderenzorg?

Helaas denken we van niet. Hoe goed bedoeld ook, is het manifest in haar huidige vorm nog ontoereikend om de vrije val van de zorg te keren. Ze gaat namelijk voorbij aan de groep die deze zorg dagelijks moet waarmaken: de verzorgenden. Immers, zetten we bij een vliegtuigramp ook niet eerst ons eigen zuurstofmasker op, alvorens we het masker opzetten bij de meest kwetsbaren, onze kinderen?

Een nieuw manifest zou daarom in de eerste plaats moeten vertrekken vanuit de verzorgenden. Al te lang bevinden zij zich in een benarde situatie, die het hen onmogelijk maakt om goede zorg te realiseren. Laat staan deze nieuwe lijst van geboden.

ONTREDDERDE CLIËNTEN, ROUWENDE FAMILIELEDEN, ARROGANTE MANAGERS

Deze benarde positie is in de eerste plaats psychologisch van aard. Hun status is laag, terwijl er hoge eisen aan hen worden gesteld. Naast de zware praktische zorgtaken, moeten zij zich een weg banen door vele moeilijke contacten: met ontredderde cliënten, rouwende en kritische familieleden, arrogante managers. Met hun sterke intuïtie en gevoel bewegen de verzorgenden mee met de kwetsbare medemens en diens oer-menselijke behoefte om zich begrepen te voelen en er nog bij te horen. Het is een ontroerende dans met acrobatische hoogstandjes. De samenleving stelt hier weinig bar tegenover: een minimaal loon; managers die vaak van bovenaf zaken doordrukken in plaats van te luisteren naar de mensen op de vloer en een karrenvracht aan werk, waardoor hun acrobatische dans bijna onmogelijk wordt. In overleggen worden ze kort gehouden, omdat ze ‘laaggeschoold’ zijn. In het maatschappelijke en politieke debat wordt vaak aan hen voorbijgegaan.

Als wij niks doen, zal hun situatie enkel verslechteren. Immers, de typische verzorgende zal zelf als laatste de barricades opgaan. Dit strookt niet met haar psychologische profiel. Ze zal haar cliënten niet in de steek laten, in de wetenschap dat ze hun laatste strohalm is. Daarbij zijn veel verzorgenden van nature onzeker, hebben ze moeite om hun gevoelens en ervaringen onder woorden te brengen en zijn ze angstig om op te vallen en buiten de groep te vallen (de Lange, 1990).

Het is één voor 12. Burn-out en ziekteverzuim waren niet eerder zo hoog. Het aantal verzorgenden dat psychische hulp ontvangt is de afgelopen 4 jaar met 40% gestegen (onderzoek: IZZ). We hebben nú vitalere en gelukkigere verzorgenden nodig. Dit vraagt om aanvulling van het gepresenteerde manifest met geboden die opkomen voor hun rechten en belangen.

EEN TWAALF-GEBODEN MANIFEST

Dit is de reden dat we een 12 geboden manifest hebben opgesteld, met als eerste gebod het recht op goede scholing. Het lijkt een vanzelfsprekendheid, maar het gros van de verzorgenden krijgt niet de scholing die benodigd is om het vak professioneel te kunnen uitoefenen. Om überhaupt plezier aan het vak te kunnen beleven. Denk aan scholing over mondzorg, onbegrepen gedrag en decubitus. Maar ook persoonlijke trainingen in stressmanagement, assertiviteit en weerbaarheid zijn een vereiste om dit moeilijke vak het hoofd te kunnen bieden. Via een derde gebod pleiten we voor een commissie voor ethische dilemma’s. De zorg voor mensen met dementie stelt verzorgenden voortdurend voor ethische dilemma’s die de gewone mens de pet te boven gaan. Laat je twee cliënten met dementie bijvoorbeeld wel of niet bij elkaar op de kamer slapen, wanneer deze wens zich voordoet? Verzorgenden maken keuzes die diep ingrijpen in het leven van hun clienten, en dit gaat veelal gepaard gaat met diepgewortelde morele bezwaren. Ze moeten zulke keuzes op zorgvuldige wijze, in overleg met deskundige anderen, kunnen nemen.

In de praktijk zijn verzorgenden vaak de enigen die het welzijn van de bewoner en diens naasten verbeteren. Pas wanneer we goed voor hen gaan zorgen, zullen zij goed kunnen zorgen voor onze meest kwetsbare medemens.

Dementie in Theater
DAG MAMA 1 & 2

Zodat het leven met dementie zoveel mogelijk een gelukkig leven kan zijn. voor iedereen.

12 geboden zorgverleners

1. De zorgverlener heeft recht op scholing in de vorm van workshops, intervisies en klinische lessen, in onderwerpen die van belang zijn om haar vak kundig uit te kunnen blijven uitoefenen (denk aan mondzorg, onbegrepen gedrag, decubitus, fysieke belasting).

2. De zorgverlener heeft recht op training ten behoeve van de persoonlijke ontwikkeling. Denk aan weerbaarheidstraining,  mindfulness, assertiviteitstraining, stressmanagment.

3. De zorgverlener heeft recht op 9 rusturen tussen een vroege en late dienst. Ook heeft ze recht op een half uur pauze gedurende een 8 uurs dienst, waarbij er de mogelijkheid wordt gecreëerd om de afdeling gedurende dit half uur te verlaten.

4. Op de afdeling is een zorgassistente werkzaam die huishoudelijke activiteiten verricht als bedden opmaken, maaltijden bereiden, ruimtes schoonmaken.

5. Er wordt maximaal 1 uur per dienst besteed aan administratie zoals rapportage en het invullen van overige registratielijsten ten behoeve van de bewoners.

6. Er staan minimaal 2 verzorgenden op 8 bewoners, zowel overdag als gedurende de avond, waarvan één zorgverlener minimaal beschikt over niveau 3 (VIG).

7. De zorgverlener wordt dagelijks ondersteund door een paramedisch team bestaande uit minimaal een fysiotherapeut, ergotherapeut, dietist, psycholoog en arts.

8. Aan de instelling waar de zorgverlener werkzaam is, is minimaal 4 dagen per week een psycholoog verbonden. Deze psycholoog houdt minimaal 8 keer per jaar omgangsoverleggen/intervisies waarin belangrijke onderwerpen en (gedrags)problemen in teamverband worden besproken.

9. Managers beschikken bij voorkeur over een zorgachtergrond en terdege kennis van dementie. Ze zijn op de hoogte van zaken die spelen op de afdeling. Hiertoe nemen ze minimaal 4 keer per jaar deel aan een teamoverleg.

10. Tot de zorgverlener staat een vertrouwenspersoon ter beschikking tot wie ze zich kan wenden.

11. Tot de zorgverlener staat een klachtencommissie ter beschikking tot wie ze zich kan wenden bij klachten en calamiteiten.

12. Tot de zorgverlener staat een ethische commissie ter beschikking tot wie ze zich kan wenden bij morele dillema’s/ ethische kwesties die de zorg met zich meebrengt.

Gezondheidszorgpsycholoog dr. David Blom en ouderenpsycholoog drs. Sarah Blom zijn als gedragsconsulent werkzaam in de ouderenzorg. Samen schreven ze tevens de succesvolle muziektheatershow (met lezing) DAG MAMA, die de afgelopen 4 jaar door ruim 200.000 zorgverleners, mantelzorgers en bestuurders is bezocht. Ook schreven ze bestseller ‘Jij bent toch mijn dochter’ over omgaan met dementie. Al jaren zetten ze zich in voor het welzijn van de zorgverleners, de kwetsbare ouderen en hun naasten.

Ervaar in het theater wat dementie met jouw naaste of cliënt doet. En wij beloven je dat jouw omgang met dementie niet meer hetzelfde zal zijn.

Dag Mama is de veelgeprezen muziektheatershow over omgaan met dementie.

Je krijgt de krachtigste omgangsmethodiek in handen voor de mooiste momenten samen. Want er is nog zoveel mogelijk! Ontdek het nu in het theater. Herkenbaar, ontroerend en levensveranderend.

Dag Mama toert nog één keer door Nederland. Met wie ga jij?