Ouderenpsycholoog waarschuwt: haal uw naaste nu niet massaal uit het verpleeghuis!

De mens achter de gesloten deur

Het gevaar schuilt erin dat u deze gevoelens gemakkelijk op de situatie van uw naaste projecteert. Uit onderzoeken is bekend dat mantelzorgers de kwaliteit van leven van hun naaste lager inschatten dan de mens met dementie dit zelf doet. We beoordelen de situatie vaak op basis van onze normen en waarden. Onze eigen maatstaven
‘Liever dood dan sterven in eenzaamheid’ is momenteel een veelgehoorde uitspraak.
Het is niet te zeggen dat uw naaste hetzelfde ervaart. De stemming van uw naaste kan gedurende de dag sterk wisselen, van blij naar boos.

Realiseert u zich ook dat de uitspraken die uw naaste doet tijdens het videobellen ook van voorbijgaande aard kunnen zijn. Uw virtuele ontmoeting herinnert uw naaste aan een gemis, aan boosheid omtrent de situatie, wat kan leiden tot uitspraken als ‘haal mij hier weg, het is vreselijk hier, ik hou dit niet vol. Ik haat je, dat je dit doet!’. Ook kan het videobellen zelf onrust veroorzaken. Uw naaste kan u mogelijk niet goed horen, zien of begrijpen en dit is enorm frustrerend. Ook kan uw naaste zich spiegelen aan de stress van de zorgverlener die onder grote druk zijn werk moet uitoefenen en weinig tijd heeft voor het tot stand brengen van videogesprekken
Eenmaal uit beeld kan het zijn dat de uitspraken niet meer worden waargenomen, ook niet in onze gespreken met uw naaste. De ervaringen tijdens het beeldbellen vervagen snel door de geheugenproblematiek en het kan zo maar zijn dat uw naaste 5 minuten later geniet van de nasi met sate. En tijdens deze maaltijd trots vertelt over uw bezoek! Dementie is een wonderlijke aandoening. Het ´alsof´ valt weg, wat maakt dat sommige mensen het beeldbellen ervaren als een echt bezoekje. Net als een pop wordt aangezien voor een échte baby en een stoel voor een kruiwagen. De wondere wereld van dementie heeft zo zijn voordelen

Door mijn werk als ouderenpsycholoog en al mijn contacten binnen de verpleeghuissector weet ik dat veel bewoners de situatie ook wonderbaarlijk goed doorstaan. Door het wegvallen van bezoek van familieleden, vrijwilligers, behandelaren en overig personeel ontstaat er op afdelingen ook meer rust. Voor mensen met dementie kan dit gunstig zijn. Hun prikkelverwerking is verstoord, waardoor overprikkeling en de hiermee gepaard gaande stress voortdurend op de loer ligt. Daarnaast worden er in de goede tehuizen veel alternatieve activiteiten georganiseerd. De verzorgenden die hier werken voelen zich sterk verantwoordelijk voor het welzijn van hun bewoners. Ze staan er ´alleen´ voor, een verantwoordelijkheid die hen nog sterker in contact brengt met hun mooie missie.
Dit zorgt ook voor veel waardevolle momenten tussen zorgverleners onderling. Er ontstaat een sterk gevoel van saamhorigheid en verantwoordelijkheid.

Natuurlijk ligt er voortdurend het risico op de loer dat een zorgverlener het stille leed van hun bewoner onterecht aanziet voor ´fijne rust´. Of dat de zorgverlener door het uitblijven van de vraag van mevrouw de Bruin om haar dochter de onterechte conclusie trekt dat ze niet lijdt onder de situatie. ‘Ze herkende haar toch niet meer’ is een veelgehoord argument. Zonder deze herkenning kan een mantelzorger evenzeer een zeer vertrouwd gevoel oproepen bij de mens met dementie. Haar stemgeluid, haar oogopslag, haar manier van aanraken. Het voelt gewoonweg liefdevol en vertrouwd.

Veronderstellen dat je bewoner niet lijdt onder het bezoekverbod is op momenten misschien maar beter ook. Voortdurend geconfronteerd worden met leed van bewoners door het bezoekverbod en hier niks aan kunnen veranderen, geeft stress. Stemt verdrietig. Is uitputtend. In deze gevallen is de wens de vader van de gedachte. Ofwel, denken dat je bewoner niet lijdt, voelt gewoonweg beter. We proberen nu eenmaal deze situatie te overleven, ieder op onze eigen manier. Samen.

Doe het niet als..

Bepaalde bewoners hebben het momenteel erg moeilijk. Sommigen roepen voortdurend de naam van hun dochter, zoon of man. Anderen willen de hele dag op bed blijven liggen, uiten plotsklaps veel pijnklachten, willen niet meer eten of dreigen van het balkon af te springen.

Dit is triest. In goede tehuizen zijn verzorgenden uitgerust om met dergelijke gedrag om te gaan. Helaas loopt de kwaliteit van zorg in tehuizen sterk uiteen. Sommige bestuurders zijn zeer sterke leiders met een duidelijke visie. Een visie waarin jaren is geïnvesteerd en waarvoor ze veel draagkracht hebben weten te genereren.  Ik kan dan ook enkel hopen dat uw naaste hiervan kan profiteren en zijn of haar leed alsjeblieft zoveel mogelijk verzacht wordt. In sommige gevallen vraag ik ook om versoepeling van het bezoekverbod.

Voelt u sterk de behoefte om uw naaste morgen uit het verpleegtehuis te halen, wil ik u sowieso vragen de consequenties van uw beslissing zo goed mogelijk in kaart te brengen. Spreek met de zorgverleners, uw familieleden, de managers, bestuurders, uw huisarts. Zorgen voor een naaste met dementie is loodzwaar. Ik, mijn twee broers en moeder hebben onze oma met dementie jarenlang thuis verzorgd. Maar ook voor ons als psychologen was het zwaar. Bij mijn oma was overigens geen sprake van probleemgedrag. Vertoont uw naaste veel probleemgedrag, beschikt u over een gering sociaal netwerk, kampt u met symptomen van psychische en/of lichamelijke overbelasting of schat u in dat uw naaste een verhuizing als te stressvol ervaart, plaats dan uw bedenkingen bij een verhuizing naar uw huis. Temeer dat het zeer onzeker is of u een beroep kunt doen op thuiszorg in deze Coronatijd. Of het appartement van uw naaste überhaupt na deze crisis nog beschikbaar is.  Daarnaast is de kans groter wellicht dat u thuis een eventuele Corona besmetting buiten de deur kunt houden, maar absolute zekerheid heeft u niet.

Ik wens u heel veel sterkte toe komende tijd. En hoop dat u zich gezien, gehoord en gesteund voelt door de zorginstelling van uw naaste.