Maar voor veel bewoners werkt de bezoekersstop zeer ontregelend. Men mist de familie en visa versa. Niet alle bewoners kunnen dit als zodanig benoemen. Men voelt zich neerslachtig of depressief, of verlangt meer dan ooit naar de ouders of naar ‘thuis’. Er zijn bewoners die stoppen met eten, drinken, dreigen van het balkon af te springen of verlangen naar de dood. Sommigen begrijpen niet waar dochter toch blijft: ‘Wat heb ik verkeerd gedaan, zuster?’ Het gaat zorgverleners niet in de koude kleren zitten. Velen worden gekweld door twijfels: ‘waar doen we goed aan’ en ‘hoe vertel ik de echtgenoot van mevrouw Jansen dat hij nog weken moet wachten?’ En daarnaast is er een grote angst om bewoners te besmetten, om zelf besmet te raken en het virus door te geven aan de eigen huisgenoten of familieleden. Kortom, er is veel stress.

In de loop van april trok de tweede grote schrokgolf door verpleeghuisland. Alle maatregelen ten spijt, bleek het coronavirus op veel plekken toch te zijn binnengedrongen. En zoals ook elders al duidelijk was geworden: als het komt, komt het hárd. Het overlijden van een bewoner maakt altijd indruk. Door het coronavirus werden er nu ineens tot soms wel zes bewoners per dag uit het leven gerukt. Bewoners waarmee verzorgenden vaak lief en leed hebben gedeeld. Soms weken, soms maanden, soms jaren. En wat voor familie geldt, geldt eveneens voor de zorgverleners: Het moeilijkste is dat een normaal afscheid onmogelijk is. Medewerkers moeten lijdzaam toezien hoe hun bewoners door mensen in blauwe pakken het huis uit worden gedragen.  Zorgorganisaties zoeken naar manieren om hun medewerkers te helpen bij hun rouwverwerking: er worden altaars gemaakt, foto’s van overledene opgehangen en rouwbijeenkomsten georganiseerd. Maar men zoekt het liefste steun bij elkaar; het gevoel van saamhorigheid is enorm. En dat is hard nodig, want menigeen worstelt met vragen als ‘heb ik mijn bewoner besmet, is het mijn schuld? Heb ik wel genoeg betekend?’

Hoewel ze niet vaak op de voorgrond treden, mag duidelijk zijn dat ook door bestuurders een uitzonderlijke prestatie wordt geleverd. Aan alle kanten en fronten moet men ‘er staan’. Het zijn turbulente tijden, zowel aan binnen- als buitenkant. Wat onder normale omstandigheden geldt voor het voetbal, geldt nu voor de verpleeghuiszorg: we hebben te maken met 17 miljoen verpleeghuismanagers. Iedereen heeft een mening: voor de één duurt de bezoekersstop te lang en tonen de bestuurders te weinig ‘ballen’, voor de ander worden de deuren al te snel op een kier gegooid.  Altijd is er de kans op een schreeuwende krantenkop: ‘bestuurder gooit deuren open, helft bewoners overleden.’ Het vraagt veel moed van de bestuurders om in deze tijden een koers te trekken, te midden van alle sterke verlangens en angsten. Sommige bestuurders zoeken naar manieren om familieleden toch weer toe te laten in huis. Dit vergt moed gezien het behoudende en risicomijdende karakter van de ouderenzorg. Maar ze slagen erin. Bezoekershuisjes worden uit de grond gestampt, plexiglaswanden worden opgetrokken en familieleden worden in bepaalde gevallen toegelaten om dierbaren bijvoorbeeld te helpen met eten, drinken of revalideren.

Toen het virus eind vorig jaar uitbrak, werd al snel duidelijk ze een grote bedreiging zou vormen voor de verpleeghuizen. Of, zoals professor dr. Benjamin Cowlins, epidemioloog aan de Universiteit van Hong Kong het in februari verwoordde: “ik denk dat verpleeghuizen de meest gevaarlijke plek zijn voor een uitbraak “. Gezien de zwakke gezondheid van de bewoners, het continu op elkaars lip zitten, de moeilijkheid om zieke bewoners te isoleren, de voortdurende rondgang van zorgmedewerkers, alsook het ontbreken van gedegen rampenplannen een zeer terechte zorg.

Al snel zou deze zorg ook in Nederland worden gevoeld. Vanaf 5 maart hebben diverse belangenverenigingen het ministerie van VWS gewezen op de noodzaak van voldoende test- en beschermingsmiddelen. Op 16 maart legde ook het Outbreak Management Team haar enorme gewicht in de schaal. Dit zonder enig effect. Begin april tekenden de eerste contouren van een historische verpleeghuisramp zich af. En toch heeft de sector tot maar liefst 11 april moeten wachten op een betere verdeelsleutel voor beschermingsmiddelen. De mogelijkheid tot testen lijkt verder weg.
Een indrukwekkende periode voor familieleden, mantelzorgers, bestuurders, broeders en zusters. Dat is het.

DEMENTIE IN THEATER – DAG MAMA

Ontdek wat dementie met uw naaste of cliënt doet en begrijp hoe u hiermee kunt omgaan. Zodat u het béste kunt geven. Want er is nog zoveel mogelijk!